Sakaryali
Active member
Geçen bahar, Dublin, California'dan üç çocuk annesi Tia Washington (52), doktorundan sert bir uyarı aldı: Yüksek tansiyonunu hızlı bir şekilde kontrol altına alamazsa büyük olasılıkla acil servise kaldırılacaktı.
Tansiyon ilacı için reçete yazdı ve bir sağlık koçuna da gitmesini söyledi. Bayan Washington isteksizce kabul etti.
“Ölmek istemedim” dedi.
Sağlık koçunun hayati belirtilerden daha fazlası hakkında konuşmak istemesi onu şaşırttı. Bayan Washington doktorlardan (ve ilaçlardan) hoşlanmadığını açıkça belirtti. Kendi ihtiyaçlarından ziyade iş veya aile ihtiyaçlarına nasıl yanıt verme eğilimindeydi. İşinin nasıl “muazzam strese” neden olduğunu.
Birlikte, Bayan Washington'un haftada iki egzersiz dersine katılmasına, düzenli olarak bir hemşireyle görüşülmesine ve hükümetin “ilaç olarak gıda” programından bedava meyve ve sebze almasına karar verdiler.
Sağlık koçuyla yaptığı görüşmenin sonunda Bayan Washington, mesajın açık olduğunu söyledi: “Tia, kendine iyi bak. Varsın.”
Bayan Washington'un deneyimi, sosyal reçete yazma adı verilen bir uygulamanın, 20'den fazla ülkede benimsendikten sonra Amerika Birleşik Devletleri'nde nasıl araştırıldığının sadece bir örneğidir. “Sosyal reçete yazma” terimi ilk kez Birleşik Krallık'ta çeşitli biçimlerde on yıllar boyunca uygulandıktan sonra popüler hale geldi. Evrensel olarak kabul edilmiş bir tanım olmamasına rağmen, sosyal müdahaleler genel olarak insanları izolasyon, sosyal stres ve besleyici gıda eksikliği gibi altta yatan sorunları ele alan klinik olmayan faaliyetlerle buluşturarak sağlık ve refahı iyileştirmeyi amaçlamaktadır. Kimin ne kadar süreyle sağlıklı kalacağını etkilemede kritik bir rol oynar.
Kâr amacı gütmeyen Open Source Siteness'tan sosyal reçeteler alan binlerce hasta arasında yer alan Bayan Washington için bu deneyim dönüştürücü oldu. Daha az stresli bir iş buldu, daha sağlıklı beslenmeye başladı ve gün içinde daha fazla egzersiz yapmanın basit yollarını öğrendi. Yaklaşık bir yıl sonra tansiyon ilaçlarını tamamen bırakmayı başardı.
Amerika Birleşik Devletleri'nin başka yerlerinde de benzer programlar yürütülüyor: Cleveland Clinic'te doktorlar, geriatrik hastalara doğa yürüyüşleri, gönüllü çalışmalar ve balo salonu dansları öneriyor. Newark'ta bir sigorta sağlayıcısı, hastalara cam üfleme atölyeleri, konserler ve müze sergileri sunmak için New Jersey Gösteri Sanatları Merkezi ile ortaklık kurdu. Utah'ta kâr amacı gütmeyen bir kuruluş, akıl hastası insanları topluluk bahçeleriyle buluşturuyor ve onlara anlam veren diğer etkinliklere katılmalarına yardımcı oluyor. Üniversiteler de ruh sağlığı çalışmaları kapsamında öğrencilerini komedi gösterileri, konserler gibi sanatsal ve kültürel etkinliklere yönlendirmeye başladı.
Yaklaşım, sosyal düzenlemelerin düşük gelirli mahallelerde refahın iyileştirilmesine nasıl yardımcı olabileceğini tartışmak üzere gelecek yıl uzmanları bir araya getirecek olan New York Federal Reserve Bank'ın topluluk geliştirme ekibinin de dikkatini çekti.
Sevk süreci toplum sağlığı uzmanları ve sosyal hizmet uzmanları için yeni bir şey değil. Sosyal Reçeteleme, Birleşik Krallık'ta bağlantı çalışanı olarak bilinen, müşterilerin ihtiyaçlarını ve ilgi alanlarını değerlendiren ve daha sonra onları gönüllü gruplar ve kültürel kurumlar gibi yerel kuruluşlarla buluşturan bir tür sorumluluk koçu sağlaması bakımından farklılık gösterir.
Son yıllarda İngiltere'nin ulusal sağlık sistemi, 2024 yılına kadar 900.000 kişiye sosyal reçeteler sağlamak amacıyla 1.000 yeni Link çalışanını işe aldı. Ancak uzmanlar, sosyalleştirilmiş bir sağlık sisteminin bulunmadığı ABD'de böyle bir planın uygulandığını söylüyor.
Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi Fielding Halk Sağlığı Okulu'nda sağlık politikası ve yönetimi profesörü Daniel Eisenberg, “Bunun ne kadar ileri gidebileceği konusunda şüphe duymak için nedenler var” dedi. “Sağlık sistemimiz çok kademeli değişiklikler yapma eğiliminde ve bence sistemde yerleşik olan herhangi bir önyargı, tıbbi bakımın ve daha yoğun akut bakımın lehinedir.”
Uzmanlar, sosyal reçetelemenin insanları rutin rahatsızlıklar nedeniyle acil servisten uzak tutmaya yardımcı olması halinde milyarlarca dolar tasarruf sağlayabileceğini, sağlık sigortalarının masrafları karşılaması için ek teşvik sağlayabileceğini söylüyor.
New Jersey'nin en büyük sağlık sigortacısı Horizon Blue Cross Blue Shield, reçeteli ilaç programının hastaların yaşam kalitesini iyileştirip iyileştirmediğini ve sağlık eşitsizliklerini azaltıp azaltmadığını inceleyen bir çalışmaya katılıyor. Daha sonra şirket, reçetelerin, hastaların normal sağlık ihtiyaçları için acil servise olan bağımlılığını azaltarak paradan da tasarruf edip edemeyeceğini anlayacak.
Sosyal reçete yazmayla ilgili daha önce yapılan araştırmalar, bunun ruh sağlığını ve yaşam kalitesini iyileştirebileceğini, doktor ziyaretlerini ve hastaneye yatışları azaltabileceğini öne sürse de, çalışmaların çoğu küçüktü, hastaların kendi beyanlarına dayanıyordu ve kontrol grubu olmadan yürütülüyordu.
Florida Üniversitesi Tıp Sanatları Merkezi araştırma direktörü Jill Sonke, potansiyel faydaların sosyal reçetelemeyi “gerçekten sıcak bir konu” haline getirdiğini söyledi. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki tüm sosyal reçete programlarını belirlemek için İngiliz araştırmacılarla birlikte çalışıyor (bu sayı şu anda 30'un üzerinde) ve neyin işe yarayıp neyin yaramadığını ortaya çıkarmak için çalışıyor.
Programların her derde deva olmadığını söyleyen Dr. Sonke ve bunun Amerika'da daha büyük ölçekte uygulanmasında birçok potansiyel tuzak var. Örneğin sosyal reçeteler sigortasız veya yetersiz sigortalı kişiler için erişilebilir değilse veya insanlar yönlendirildikleri yerlerde hoş karşılanmıyorsa, o zaman “sistem yapması gerekeni yapmıyordur.” dedi. “Bu aslında herkesin sağlıklı yaşam ve korunmaya erişebilmesiyle ilgili” diye ekledi.
Ocak ayında Stanford Üniversitesi ve Rutgers Üniversitesi-Newark, okulların ruh sağlığı hizmetlerinin bir uzantısı olarak öğrencileri için sanat ve kültür etkinlikleri talep etmeye başladı. Rutgers'ta öğrenciler, New Jersey Gösteri Sanatları Merkezi ile yapılan ortaklık aracılığıyla Newark'taki kültürel etkinliklere ücretsiz olarak katılabilirler. Stanford'da öğrenciler konserler, sanat sergileri veya mesleki kurslar gibi kampüs etkinliklerine yönlendiriliyor ve reçeteler, aynı zamanda Georgia ve Massachusetts'te sanat reçeteleri de sunan Atlanta merkezli bir start-up olan Art Pharmacy tarafından yönetiliyor.
Her iki okulda da herhangi bir öğrenci, hatta ruh sağlığı sorunu olmayanlar bile, eğitimli bir personelden sevk alabilir. Rutgers'taki öğrenci liderleri de önerilerde bulunabilir.
İnşaat mühendisliği okuyan Stanford öğrencisi Kristi Maisha, akademik programının yoğun temposundan biraz uzaklaşmak istediği için katılmaya karar verdiğini söyledi.
“Her zaman bu kafa boşluğunda kalmanın pek faydası yok” dedi. “Bu yüzden kesinlikle beni bu durumdan kurtaracak bir şey arıyordum.”
Bayan Maisha, bir koreografın önderlik ettiği doğaçlama dans dersine katılmaya karar verdi, ancak o da biraz endişeyle geldi. “Ne yapıyorum ben?” Ders başladığında düşündü.
Ancak öğretmenin örneğini takip etti ve gövdesini, uzuvlarını ve hatta yüzünü yeni şekillere dönüştürdü; beyni yerine vücuduyla hareket etti. Kursun sadece anı yaşamanın bir sembolü haline geldiğini ve kendisini çoğu zaman kısıtlayan “planlanmış, önceden belirlenmiş düşüncelerden” özgürleştiğini hissettiğini söyledi.
“Artık aslında oldukça iyi bir zaman olduğunu bildiğime göre, reçete edip etmemelerine bakmaksızın bunu yapma olasılığım daha yüksek” dedi.
Sesin yapımcısı Kate Winslett.
Tansiyon ilacı için reçete yazdı ve bir sağlık koçuna da gitmesini söyledi. Bayan Washington isteksizce kabul etti.
“Ölmek istemedim” dedi.
Sağlık koçunun hayati belirtilerden daha fazlası hakkında konuşmak istemesi onu şaşırttı. Bayan Washington doktorlardan (ve ilaçlardan) hoşlanmadığını açıkça belirtti. Kendi ihtiyaçlarından ziyade iş veya aile ihtiyaçlarına nasıl yanıt verme eğilimindeydi. İşinin nasıl “muazzam strese” neden olduğunu.
Birlikte, Bayan Washington'un haftada iki egzersiz dersine katılmasına, düzenli olarak bir hemşireyle görüşülmesine ve hükümetin “ilaç olarak gıda” programından bedava meyve ve sebze almasına karar verdiler.
Sağlık koçuyla yaptığı görüşmenin sonunda Bayan Washington, mesajın açık olduğunu söyledi: “Tia, kendine iyi bak. Varsın.”
Bayan Washington'un deneyimi, sosyal reçete yazma adı verilen bir uygulamanın, 20'den fazla ülkede benimsendikten sonra Amerika Birleşik Devletleri'nde nasıl araştırıldığının sadece bir örneğidir. “Sosyal reçete yazma” terimi ilk kez Birleşik Krallık'ta çeşitli biçimlerde on yıllar boyunca uygulandıktan sonra popüler hale geldi. Evrensel olarak kabul edilmiş bir tanım olmamasına rağmen, sosyal müdahaleler genel olarak insanları izolasyon, sosyal stres ve besleyici gıda eksikliği gibi altta yatan sorunları ele alan klinik olmayan faaliyetlerle buluşturarak sağlık ve refahı iyileştirmeyi amaçlamaktadır. Kimin ne kadar süreyle sağlıklı kalacağını etkilemede kritik bir rol oynar.
Kâr amacı gütmeyen Open Source Siteness'tan sosyal reçeteler alan binlerce hasta arasında yer alan Bayan Washington için bu deneyim dönüştürücü oldu. Daha az stresli bir iş buldu, daha sağlıklı beslenmeye başladı ve gün içinde daha fazla egzersiz yapmanın basit yollarını öğrendi. Yaklaşık bir yıl sonra tansiyon ilaçlarını tamamen bırakmayı başardı.
Amerika Birleşik Devletleri'nin başka yerlerinde de benzer programlar yürütülüyor: Cleveland Clinic'te doktorlar, geriatrik hastalara doğa yürüyüşleri, gönüllü çalışmalar ve balo salonu dansları öneriyor. Newark'ta bir sigorta sağlayıcısı, hastalara cam üfleme atölyeleri, konserler ve müze sergileri sunmak için New Jersey Gösteri Sanatları Merkezi ile ortaklık kurdu. Utah'ta kâr amacı gütmeyen bir kuruluş, akıl hastası insanları topluluk bahçeleriyle buluşturuyor ve onlara anlam veren diğer etkinliklere katılmalarına yardımcı oluyor. Üniversiteler de ruh sağlığı çalışmaları kapsamında öğrencilerini komedi gösterileri, konserler gibi sanatsal ve kültürel etkinliklere yönlendirmeye başladı.
Yaklaşım, sosyal düzenlemelerin düşük gelirli mahallelerde refahın iyileştirilmesine nasıl yardımcı olabileceğini tartışmak üzere gelecek yıl uzmanları bir araya getirecek olan New York Federal Reserve Bank'ın topluluk geliştirme ekibinin de dikkatini çekti.
Sevk süreci toplum sağlığı uzmanları ve sosyal hizmet uzmanları için yeni bir şey değil. Sosyal Reçeteleme, Birleşik Krallık'ta bağlantı çalışanı olarak bilinen, müşterilerin ihtiyaçlarını ve ilgi alanlarını değerlendiren ve daha sonra onları gönüllü gruplar ve kültürel kurumlar gibi yerel kuruluşlarla buluşturan bir tür sorumluluk koçu sağlaması bakımından farklılık gösterir.
Son yıllarda İngiltere'nin ulusal sağlık sistemi, 2024 yılına kadar 900.000 kişiye sosyal reçeteler sağlamak amacıyla 1.000 yeni Link çalışanını işe aldı. Ancak uzmanlar, sosyalleştirilmiş bir sağlık sisteminin bulunmadığı ABD'de böyle bir planın uygulandığını söylüyor.
Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi Fielding Halk Sağlığı Okulu'nda sağlık politikası ve yönetimi profesörü Daniel Eisenberg, “Bunun ne kadar ileri gidebileceği konusunda şüphe duymak için nedenler var” dedi. “Sağlık sistemimiz çok kademeli değişiklikler yapma eğiliminde ve bence sistemde yerleşik olan herhangi bir önyargı, tıbbi bakımın ve daha yoğun akut bakımın lehinedir.”
Uzmanlar, sosyal reçetelemenin insanları rutin rahatsızlıklar nedeniyle acil servisten uzak tutmaya yardımcı olması halinde milyarlarca dolar tasarruf sağlayabileceğini, sağlık sigortalarının masrafları karşılaması için ek teşvik sağlayabileceğini söylüyor.
New Jersey'nin en büyük sağlık sigortacısı Horizon Blue Cross Blue Shield, reçeteli ilaç programının hastaların yaşam kalitesini iyileştirip iyileştirmediğini ve sağlık eşitsizliklerini azaltıp azaltmadığını inceleyen bir çalışmaya katılıyor. Daha sonra şirket, reçetelerin, hastaların normal sağlık ihtiyaçları için acil servise olan bağımlılığını azaltarak paradan da tasarruf edip edemeyeceğini anlayacak.
Sosyal reçete yazmayla ilgili daha önce yapılan araştırmalar, bunun ruh sağlığını ve yaşam kalitesini iyileştirebileceğini, doktor ziyaretlerini ve hastaneye yatışları azaltabileceğini öne sürse de, çalışmaların çoğu küçüktü, hastaların kendi beyanlarına dayanıyordu ve kontrol grubu olmadan yürütülüyordu.
Florida Üniversitesi Tıp Sanatları Merkezi araştırma direktörü Jill Sonke, potansiyel faydaların sosyal reçetelemeyi “gerçekten sıcak bir konu” haline getirdiğini söyledi. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki tüm sosyal reçete programlarını belirlemek için İngiliz araştırmacılarla birlikte çalışıyor (bu sayı şu anda 30'un üzerinde) ve neyin işe yarayıp neyin yaramadığını ortaya çıkarmak için çalışıyor.
Programların her derde deva olmadığını söyleyen Dr. Sonke ve bunun Amerika'da daha büyük ölçekte uygulanmasında birçok potansiyel tuzak var. Örneğin sosyal reçeteler sigortasız veya yetersiz sigortalı kişiler için erişilebilir değilse veya insanlar yönlendirildikleri yerlerde hoş karşılanmıyorsa, o zaman “sistem yapması gerekeni yapmıyordur.” dedi. “Bu aslında herkesin sağlıklı yaşam ve korunmaya erişebilmesiyle ilgili” diye ekledi.
Ocak ayında Stanford Üniversitesi ve Rutgers Üniversitesi-Newark, okulların ruh sağlığı hizmetlerinin bir uzantısı olarak öğrencileri için sanat ve kültür etkinlikleri talep etmeye başladı. Rutgers'ta öğrenciler, New Jersey Gösteri Sanatları Merkezi ile yapılan ortaklık aracılığıyla Newark'taki kültürel etkinliklere ücretsiz olarak katılabilirler. Stanford'da öğrenciler konserler, sanat sergileri veya mesleki kurslar gibi kampüs etkinliklerine yönlendiriliyor ve reçeteler, aynı zamanda Georgia ve Massachusetts'te sanat reçeteleri de sunan Atlanta merkezli bir start-up olan Art Pharmacy tarafından yönetiliyor.
Her iki okulda da herhangi bir öğrenci, hatta ruh sağlığı sorunu olmayanlar bile, eğitimli bir personelden sevk alabilir. Rutgers'taki öğrenci liderleri de önerilerde bulunabilir.
İnşaat mühendisliği okuyan Stanford öğrencisi Kristi Maisha, akademik programının yoğun temposundan biraz uzaklaşmak istediği için katılmaya karar verdiğini söyledi.
“Her zaman bu kafa boşluğunda kalmanın pek faydası yok” dedi. “Bu yüzden kesinlikle beni bu durumdan kurtaracak bir şey arıyordum.”
Bayan Maisha, bir koreografın önderlik ettiği doğaçlama dans dersine katılmaya karar verdi, ancak o da biraz endişeyle geldi. “Ne yapıyorum ben?” Ders başladığında düşündü.
Ancak öğretmenin örneğini takip etti ve gövdesini, uzuvlarını ve hatta yüzünü yeni şekillere dönüştürdü; beyni yerine vücuduyla hareket etti. Kursun sadece anı yaşamanın bir sembolü haline geldiğini ve kendisini çoğu zaman kısıtlayan “planlanmış, önceden belirlenmiş düşüncelerden” özgürleştiğini hissettiğini söyledi.
“Artık aslında oldukça iyi bir zaman olduğunu bildiğime göre, reçete edip etmemelerine bakmaksızın bunu yapma olasılığım daha yüksek” dedi.
Sesin yapımcısı Kate Winslett.