Ablasyo plesenta Gebeligin hangi haftasnda meydana gelirse gelsin vajinal kanama mutlaka doktor degerlendirmesi gerektiren bir durumdur. Kanamann cok hafif olmas ya da bir sure sonra kendiliginden kesilmesi, doktor kontrolunden vazgecmek icin bir neden teskil etmemelidir. Ablasyo Plasenta (Plasentann erken ayrlmas) Tanm Normal sartlar altnda plasenta bebek dogduktan sonra uterus kaslmalaryla yerlestigi bolgeden ayrlr. Bu ayrlma sonrasnda uterusun ack kalan atardamarlar kaslmann etkisiyle uterusun kas lifleri arasnda buzulur ve kanama durur. Bebek henuz dogmadan plasentada ayrlma surecinin baslamasna ablatio placenta (ablasyo plasenta okunur, plasenta dekolman olarak da adlandrlr) ad verilir. Ablasyo esnasnda neler olur? Plasentadaki erken ayrlma sklkla alt uctan baslar ve ayrlan bolgenin altndaki damarlardan olusan kanama dsar bosalr. Ayrlma plasentann ortasnda biryerde olursa altta olusan kanama gizli kalr. Her durumda kann bir ksm uterusun lifleri arasna kacarak liflerin yapsn ve islevlerini bozar. Bunun sonucunda uterus kaslar gevsemeden surekli olarak kasl kalrlar ve bu da ablasyo gelisen anne adaylarnda uterusun agrl ve dokununca sert hissedilmesine neden olur. Ablasyo olustugu andan itibaren ayrlmann derecesine gore bebege giden kan akm da azalr ve bebekte fetal distres bulgular ortaya ckar. Ayrlma plasentann %50'sinden fazla oldugunda bebek genellikle kaybedilir. Ayrlma esnasnda doku tromboplastini ad verilen maddeler bol miktarda uretilir. Bu maddeler kana gectiginde phtlasma faktorleri ve trombositlerin harcanmasna neden olur. Ablasyo siddetli oldugunda DIC (tuketim koagulopatisi) ad verilen olumcul kanama phtlasma bozuklugu ortaya ckabilir. Kimlerde olur? Ablasyo plasenta tum gebeliklerde olusabilir. Hicbir risk faktoru olmayan gebelikler de dahil olmak uzere kimde ne zaman olusacag tahmin edilemeyen ender durumlardan biridir (kordon sarkmas gibi). Baz durumlar ise ablasyo riskinin artmasna neden olur. Bunlar arasnda gestasyonel (gebelige bagl) hipertansiyon, kronik hipertansiyon, preeklampsi, cok sayda dogum yapms olmak, sigara kullanm, kokain alskanlg ve siddetli beslenme bozuklugu saylabilir. Karn bolgesine rastlayan darbeler (trafik kazas gibi) de bazen ablasyo gelisimine neden olabilirler. Agr polihidramnios (amnios svsnn artmas) olan gebeliklerde amnios kesesinin kendiliginden ya da doktor tarafndan aclmas esnasnda uterusun hzl bosalmas da sklkla ablasyo gelisimiyle sonuclanr. Gorulme sklg Ablasyo plasenta 200 gebelikten birinde ortaya ckan bir durumdur. Ucuncu trimesterde ortaya ckan kanamalarn %70'inde neden ablasyodur. Olgularn yanlzca %20'lik ksm 28. gebelik haftasndan once olusur. Daha onceki gebeliklerinden birinde ablasyo gecirmis olan bir anne adaynda mevcut gebelikte ablasyo tekrarlama riski yukselir. Belirtileri Ablasyo'nun en sk gozlenen belirtisi agryla beraber koyu ve phtlasmayan vajinal kanama olmasdr. Ozellikle siddetli ayrlmalarda uterus serttir ve gevsemez. Ayrlma plasentann ortasndan olmussa dsar kanama olmaz. Boyle durumlarda anne adaynn ne kadar kan kaybnn oldugunun anlaslmas guclesir. Siddetli kanamalarda hipovolemi (damarlarda kann azalmas) belirtileri mevcuttur. Agr durumlarda sok bulgular da gozlenebilir. Ablasyo'nun siddetine gore CTG'de fetal distres bulgular gozlenir. Siddetli ayrlmalarda bebek olmus olabilir. Ablasyo plasenta ile plasenta prevya birbirleriyle karsabilir ya da beraberce bulunabilir. Ultrason prevya tansnda oldukca faydal olurken ablasyo hakknda fazla bilgi vermez. Tedavi yaklasm Her kanamal gebede oldugu gibi ilk once anne adaynn genel durumu degerlendirilir. Tansiyon olcumu, nabz says degerlendirmesi ve tam kan saym ile kaybedilen kan miktar tahmin edilir. Kan grubu belirlenir ve kan istegi yaplr. Genellikle cift damar yolu aclarak hzla sv tedavisine baslanr. Agr durumlarda idrar cks sonda taklarak kontrol edilir. Kanama miktar fazlaysa kan nakli yaplr. Phtlasma bozukluklarn aramak icin kanda phtlasma faktorleri olcumu yaplr ve gerekli durumlarda eksik olan phtlasma faktorlerini yerine koymak icin taze dondurulmus plazma gibi kan urunleri nakledilir. Anne adaynn durumu hzla kontrol altna alnrken bir yandan da bebegin durumu degerlendirilir. 28. gebelik haftasnn altnda olan gebeliklerde anne hayat tek odak noktasyken daha buyuk gebeliklerde bebekte fetal distres bulgular aranr. Bebegin canl oldugu durumlarda genellikle plasentadaki ayrlma hafiftir. Bu durumlarda kanama, fetal distres ve phtlasma bozukluklar daha hafif seyreder. Plasentann buyuk ksmnn ayrldg durumlarda bebek sklkla olur ve bu durumda dogumu gerceklestirmek icin gerekli girisimler baslatlr. Bebegin olumune yol acacak kadar siddetli olan ayrlmalarda anne adaynn kan kayb yaklask 2.5 litre kadar yuksek olabilir. Bu denli siddetli ayrlmalarda phtlasma bozukluklar ve DIC (yaygn damar ici phtlasmas) gibi hayati tehlike iceren durumlar daha sk oldugundan sk onlemler alnr. Fetal distres varlgnda anne adaynn durumu kontrol edilir edilmez bebegin sezaryenle dogumu gerceklestirilir. Sezaryenle dogum, phtlasma bozukluguna bagl kanama riskinin yuksek oldugu durumlarda anne hayat icin buyuk bir risktir. Bu yuzden mumkun olan her durumda vajinal dogum gerceklestirilmeye calslr. Fetal distres yoksa ve kanama kontrol altna alnabiliyorsa vajinal dogum mumkun olabilir. Ablasyo plasenta'nn kesin tedavisi dogumla mumkundur. Bebek dogduktan ve plasenta cktktan sonra phtlasma bozuklugu yoksa kanama ksa zamanda durur. Phtlasma bozukluklar da dogumdan sonra saatler icinde iyilesmeye baslar. Anne aday ile esi arasnda Rh uygunsuzlugunun oldugu durumlarda mutlaka Anti-Rh immunglobulin (Rhogam) uygulamas yaplr. Diger kanama nedenleri Marjinal sinus rupturu Plasenta prevya ve ablasyo'dan sonra en sk gorulen ucuncu trimester kanama nedenidir. Plasentann alt kenarnn hafifce yerinden kalktg ve az miktarda kanamann oldugu selim bir olaydr. Vaza prevya Plasentadan bebege uzanan kordon damarlar normalde amnios svsnn icinden gecerler. Vasa previa durumunda ise damarlar amnios zar uzerinde dallanma gosterirler. Bu dallanma genelde serviks hizasnda olur. Uzerlerinde koruyucu Wharton jeli tabakas olmayan bu damarlar kese acldgnda kolaylkla yrtlp kanamaya neden olurlar. Kaybedilen kan fetusun kan oldugundan fetal distres gelisimine ve ksa zamanda bebegin olmesine neden olabilir. Kanama olmasa bile bu damarlar basya duyarl olduklarndan sklkla fetal distrese neden olurlar. Vaza prevya yaklask 1000 gebelikten birinde gorulur. Cogul gebeliklerde daha sktr. Kanama ya da fetal distres oldugunda acil sezaryen gerekir.